ဘီလူးစီးျခင္း (Sleep Paralysis)

ဘီလူးစီးျခင္း (Sleep Paralysis)

ဘီလူးစီးတယ္ဆိုတာကိုယ္တိုင္မၾကဳံဖူးရင္ေတာင္ လူတိုင္းၾကားေတာ့ၾကားဖူးလိမ့္မယ္ထင္ပါတယ္။ လူကနိုးေနရက္နဲ႔ ေျခေတြလက္ေတြလွုပ္မရ၊ ေအာ္မရပါစ္မရနဲ႔ အေတာ္ႀကီးကိုစိတ္ဒုကၡေရာက္ရတဲ့အခ်ိန္ပါ။ အဂၤလိပ္လို Sleep Paralysis လို႔ေခၚၿပီးျမန္မာလိုဘီလူးစီးတယ္လို႔ေခၚတဲ့အေျခအေနတစ္ရပ္ကို တစ္ခါေလာက္ၾကဳံဖူးသြားတာနဲ႔ ေနာက္ထပ္ၾကဳံဖို႔လန႔္သြားေလာက္တဲ့ အေတြ႕အၾကဳံတစ္ရပ္ပါ။ Sleep Paralysis ကိုႏွစ္မ်ိဳးခြဲျခားနိုင္ပါတယ္။ Isolated Sleep Paralysis (ISP) နဲ႔ Recurrent Isolated Sleep Paralysis (RISP) ဆိုၿပီးေတာ့ပါ။ အလြယ္ေျပာရရင္ ISP ဆိုတာကလူတိုင္းျဖစ္နိုင္ေပမယ့္ RISP ဆိုတာကေတာ့ အိပ္စက္ျခင္းနဲ႔သက္ဆိုင္တဲ့မူမမွန္တဲ့ေရာဂါတစ္မ်ိဳးမ်ိဳးရွိေနသူေတြမွာသာ ပိုျဖစ္တတ္ပါတယ္။ ISP ကလူတစ္ေယာက္တစ္သက္မွာ တစ္ခါေလာက္ပဲၾကဳံတတ္ပါတယ္။ RISP ကေတာ့ခဏခဏျပန္ျဖစ္ေနတာပါ။ ျမန္မာလိုေျပာရရင္ေတာ့ ဘီလူးစီးတယ္ဆိုတာက သာမန္လူမွာဆိုရင္ တစ္သက္မွာတစ္ခါေလာက္ပဲၾကဳံေတြ႕နိုင္ေပမယ့္ အိပ္စက္ျခင္းနဲ႔သက္ဆိုင္တဲ့ေရာဂါရွိသူေတြမွာဆိုရင္ ခဏခဏျဖစ္နိုင္ပါတယ္။ တစ္ညတည္းကိုပဲ ႏွစ္ခါ သုံးခါျပန္ျဖစ္နို္င္ေခ်ရွိပါတယ္။ ဘီလူးစီးတာဘာျဖစ္လို႔ျဖစ္ရတာလဲဆိုတာကို ေျဖရွင္းဖို႔ကေတာ့ အေတာ္လက္ဝင္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္လည္း ဘာေၾကာင့္လည္းဆိုတဲ့ အေျဖအတိအက်ေတာ့မရွိဘဲ သီအိုရီသေဘာတရားအရပဲရွိပါေသးတယ္။ လူတစ္ေယာက္ရဲ့အိပ္စက္ျခင္းကို REM (rapid eye movement) နဲ႔ NREM (non-rapid eye movement) ဆိုၿပီးေတာ့အဆင့္ခြဲပါတယ္။ အဲဒီတစ္ဆင့္ျခင္းဆီမွာကိုပဲ သူနဲ႔သက္ဆိုင္တဲ့ဦးေႏွာက္ရဲ့တုန႔္ျပန္မွုေတြ၊ ခႏၵါကိုယ္ရဲ့တုန႔္ျပန္မွုေတြရွိပါတယ္။ တစ္ညတာအိပ္စက္တဲ့အခါမွာ ဒီ NREM နဲ႔ REM အဆင့္ေတြအလွည့္က်ျဖစ္ေပၚေအာင္ ဦးေႏွာက္ကထိန္းခ်ဳပ္ထားရပါတယ္။ အလြယ္ေျပာရရင္ေတာ့ NREM ဆိုတာက အိပ္တစ္ဝက္နိုးတစ္ဝက္အေျခအနေျဖစ္ၿပီး REM ကေတာ့လုံးဝအိပ္ေပ်ာ္သြားတဲ့အေျခအေနတစ္ရပ္ျဖစ္ပါတယ္။ REM အခ်ိန္မွာလူေတြပါ အိပ္မက္မက္ၾကပါတယ္။ အိပ္မက္ထဲမွာဆိုေပမယ့္လည္း ကိုယ့္စိတ္ထဲမွာေတာ့ တကယ္ထင္ေနတာပါပဲ။ အဲဒီေတာ့အိပ္မက္ထဲမွာ လက္သီးထိုးေနရင္ အျပင္မွာလည္း လိုက္ထိုးေနဖို႔ရွိပါတယ္။ အိပ္မက္ထဲမွာေဘာလုံးကန္ေနရင္ အျပင္မွာလည္း လိုက္ကန္ေနမိပါလိမ့္မယ္။ အဲဒီေတာ့အဲလိုမ်ိဳး အိပ္မက္ထဲမွာ လုပ္တဲ့အတိုင္းအျပင္မွာေလၽွာက္မျဖစ္ေနေအာင္ ဦးေႏွာက္က REM အဆင့္ လူေတြအိပ္မက္မက္ၿပီဆိုရင္ အိပ္မက္ထဲကအတိုင္းအျပင္မွာလိုက္မလုပ္နိုင္ေအာင္ လူထိန္းခ်ဳပ္လို႔ရတဲ့ ႂကြက္သားေတြကို လုံးဝမလွုပ္ေတာ့ေအာင္ လွမ္းပိတ္ထားလိုက္ပါတယ္။ ၿပီးေတာ့မွနိုးေတာ့မယ္ဆိုမွ REM အဆင့္ကေန NREM ျဖစ္၊ ဦးေႏွာက္ကထိန္းခ်ဳပ္ထားတာေတြကို ျပန္ေလၽွာ့ၿပီး ျပန္လွုပ္ရွားလို႔ရေအာင္လုပ္ပါတယ္။ ဦးေႏွာက္က REM အဆင့္မွာထိန္းခ်ဳပ္တဲ့ေနရာမွာ လူကိုယ္တိုင္ထိန္းနိုင္တဲ့ႂကြက္သားေတြကိုသာ ေသေအာင္လုပ္ထားပါတယ္။ အဲဒါေၾကာင့္ ဘီလူးစီးတဲ့အခ်ိန္မွာ မေအာ္နိုင္မပါစ္နိုင္၊ မလွုပ္ရွားနိုင္ေပမယ့္ အသက္ရွူတာလိုမ်ိဳး အေရးႀကီးတဲ့ႂကြက္သားေတြကေတာ့ ပုံမွန္အလုပ္ဆက္လုပ္ပါတယ္။ အဲလိုဘီလူးစီးတယ္ဆိုတဲ့အေျခအနေျဖစ္ေပၚရတာကေတာ့ ခုနကေျပာထားတဲ့ REM အဆင့္ကေနမေလ်ာ့ဘဲ ဦးေႏွာက္ကထိန္းခ်ဳပ္ထားတာေတြ မေလၽွာ့ဘဲအလုပ္လုပ္ပုံမွားယြင္းတာေၾကာင့္ နိုးသြားၿပီးလူရဲ့သိစိတ္ျပန္ဝင္လာတာျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္လည္း ဦးေႏွာက္ကအိပ္ေနတယ္လို႔ပဲဆက္သတ္မွတ္ထားၿပီး REM အဆင့္မွာပဲဆက္ထားတဲ့အခါမွာ အခုလိုမ်ိဳး လွုပ္မရ၊ ေအာ္မရ ျဖစ္လာပါတယ္။ အိပ္မက္မက္ေနသလို၊ တကယ္ျဖစ္ေနသလိုခံစားရပါတယ္။ နိုးလာေစခ်င္ေပမယ့္လည္း မနိုးနိုင္ျဖစ္ခါ အေတာ္ႀကီးကိုစိတ္ဒုကၡေရာက္ရပါတယ္။ အျခားအျပင္ဘက္က အထိအေတြ႕ တစ္ခုခုေၾကာင့္နဲ႔ ဦးေႏွာက္ကျပန္ၿပီး ပုံမွန္ျပန္လုပ္သြားတဲ့အခါက်မွ ျပန္လွုပ္လို႔ရသြားပါတယ္။ ဆိုလိုခ်င္တာက အျပင္ကလူတစ္ေယာက္ေယာက္မႏွိုးမျခင္း၊ REM အဆင့္မကုန္သြားမျခင္း လွုပ္လို႔မရေသးပါဘူး။ ေနာက္တစ္ခ်က္ကေတာ့ ဘီလူးစီးတဲ့အခ်ိန္မွာ လူေတြပါအိပ္မက္လိုျဖစ္ေနေပမယ့္တကယ့္ကို ေၾကာက္မက္ဖြယ္ေကာင္းတဲ့ စိတ္ေျခာက္ျခားစရာျဖစ္တဲ့ အႏၲရာယ္တစ္ခုခုနဲ႔ၾကဳံေတြ႕ေနရတယ္လို႔ စိတ္ထဲမွာခံစားမိေနပါတယ္။ အဲဒါကလည္း သိစိတ္ရွိေနတဲ့ REM အဆင့္ရဲ့ေနာက္ဆက္တြဲအေနနဲ႔ ဦးေႏွာက္ဘာသာျပန္တာ လြန္ကဲၿပီးဒီအေျခအေနပါ အသက္အႏၲရာယ္ထိရွိလာနိုင္တယ္ အရမ္းေၾကာက္ဖို႔ေကာင္းတယ္လို႔ ေနာက္ဆက္တြဲဘာသာျပန္ပါတယ္။ အဲဒါေၾကာင့္ ဘီလူးစီးခံရတဲ့လူေတြပါ အဲလိုလွုပ္လို႔မရတဲ့အေျခအေနတစ္ရပ္မွာ အင္မတန္ကိုေၾကာက္စရာေကာင္းတဲ့ အေတြ႕အၾကဳံခံစားခဲ့ရတယ္လို႔ထင္ၿပီး နိုးလာရင္ေတာင္ေၾကာက္စိတ္မျပယ္ျဖစ္ေနတတ္ပါတယ္။ ဒီလိုဦးေႏွာက္ကဘာသာျပန္မွားယြင္းတာပါ ဦးေႏွာက္ကိုေအာက္ဆီဂ်င္သိပ္မေရာက္တဲ့အေျခအေနေတြ ဥပမာ ေလဝင္ေလထြက္မေကာင္းတာမ်ိဳး၊ ကာဘြန္ဒိုင္ေအာက္ဆိုက္ဒ္ အရမ္းမ်ားေနတဲ့အခန္းထဲမွာအိပ္တာမ်ိဳးဆိုရင္ ပိုျဖစ္တတ္ပါတယ္။ တစ္ခါတေလမွာ အဲဒါကအလြန္ျပင္းထန္သြားတတ္ၿပီး အိပ္တစ္ဝက္နိုးတစ္ဝက္ျဖစ္ကာ အိပ္မက္လို႔သိေနေပမယ့္လည္း အသက္ရွူၾကပ္တဲ့အထိ၊ အသက္ရွူလို႔မရတဲ့အေျခအေနထိျဖစ္လာပါတယ္(က်ေနာ္တစ္ခါျဖစ္ဖူးပါတယ္ အိပ္မက္မက္ရင္း အသက္ရွူၾကပ္လာတာ။ ေတာ္ေသးတယ္ မေသသြားလို႔။) ဘီလူးစီးျခင္း (Sleep paralysis)ပါအသက္အႏၲရာယ္ျဖစ္ေလာက္ေအာင္ဒုကၡမေပးနိုင္ေပမယ့္ ခံစားခဲ့ရတဲ့သူအတြက္ေတာ့ တစ္သက္တာမေမ့နိုင္ေအာင္ ေၾကာက္မက္ဖြယ္ေကာင္းခဲ့ပါတယ္။ ဘီလူးစီးတာပါ အိပ္မေပ်ာ္တဲ့သူေတြ၊ အိပ္ခ်ိန္မမွန္တဲ့သူေတြ၊ ပက္လက္အိပ္တတ္သူေတြ၊ ဖိအားမ်ားလြန္းတဲ့သူေတြ၊ အရမ္းကိုပင္ပန္းႏြမ္းနယ္ေနတဲ့သူေတြ၊ ေဆးသုံးတဲ့သူေတြမွာ ပိုျဖစ္ပါတယ္။ ဒီေနရာမွာေတာ့ ျမန္မာေတြအရင္တည္းကယူဆလာတဲ့အခ်က္က အေတာ္မွန္ေနတာေတြ႕ရပါတယ္။ ငယ္ငယ္တုန္းက ဘီလူးစီးခံရတယ္ေျပာရင္ လူႀကီးေတြက ပက္လက္မအိပ္နဲ႔လို႔ ေျပာခဲ့တာက အခုသိပၸံနည္းက်ရွင္းတဲ့အခါမွာလည္း အင္မတန္မွန္ေနပါတယ္။ ပက္လက္အိပ္တဲ့အခါမွာ ခႏၵါကိုယ္အေနအထားေၾကာင့္ လၽွာဒါမွမပါုတ္အာေခါင္ေပ်ာ့တို႔ရဲ့ဖိအားေၾကာင့္ အသက္ရွူလမ္းေၾကာင္းပိတ္ၿပီး ေလသိပ္မဝင္ေတာ့တဲ့အခါ ဘီလူးစီးတာျဖစ္ေပၚလာနိုင္တယ္လို႔ဆိုပါတယ္။ ပုံမွန္အိပ္တာ၊ ေလဝင္ေလထြက္ေကာင္းေအာင္လုပ္တာနဲ႔ အိပ္ရာကုတင္သန႔္သန႔္ရွင္းရွင္းနဲ႔ လူလည္းသန႔္သန႔္ရွင္းရွင္းအိပ္မယ္ဆိုရင္ Sleep Paralysis ကိုကာကြယ္နိုင္ပါတယ္။

ကိုးကား
ေဒါက္တာသူရိန္လွိုင္ဝင္း
(လူတိုင္းသိသင့္ေသာ ေဆးပညာ)